1956 yılında TBMM arkasındaki barakalarda eğitime başlayan Üniversitemiz, Rektör Sn. Kemal KURDAŞ tarafından yerleşke alanı tercihinin şu anda üzerinde bulunduğumuz Orta Anadolu bozkırı 4.048 hektarlık alanda kullanılması üzerine, hemen arazi kullanım projelendirme süreci başlatılmış ve bölgenin; yıllık yağış ortalamaları, yıllık nem ortalamaları, hâkim rüzgârlar ve yönleri, topografik yapı, toprak horizonları klasifikasyonu ve doğal vejetatif örtü incelemeye alınmıştır.

Arazinin büyük olması, su kaynaklarının azlığı, yıllık yağış/nem ortalamalarının düşüklüğü (320–350 mm) ve dikilecek milyonlarca fidanın tek tek sulanmasının imkânsız olması nedeniyle yapılacak plantasyon çalışmasında 'susuz plantasyon' tekniği benimsenmiş ve kış yağışlarının rezerv edilmesi hedeflenmiştir. Yerleşke alanında plantasyon çalışmalarında kullanılacak ağaçlandırma yöntemleri ve kullanılacak cins/türlerin tespiti için 7 Temmuz 1958 tarihinde 180 dekarlık bir alanda deneme parselleri oluşturulmuştur.

Ciddi anlamda erozyon ile başbaşa olan tüm arazi, ağaçlandırma çalışmaları başlatılmadan önce eş yükselti eğrilerine göre 1 / 2, 1 / 3, 1 / 4 eğimlerde banket-teraslar ile kademelendirilmiş, teraslarda çeşitli cins/türde tohum ve fidanlarla toprak yüzeyini su ve rüzgar erozyonundan koruyacak bir yer örtücü tabaka oluşturulması hedeflenmiştir. Tohumla ekilen otsu/odunsu bitkiler; Agropyron cristatum (Otlak ayrığı), Dactylis glomerata (Domuz ayrığı), Poterium sanguisorba (Küçük çayırdüğmesi), Onobrychis sativa (Korunga), Stipa sp. (Sorguç otu, Kılaç), Festuca ovina (Koyun yumağı), Astragalus sp. (Geven), Bromus erectus (Dik brom), fidanlar ise, Rosa canina (Kuşburnu), Rosa sulfurea (sarı çiçekli yaban gülü), Amygdalus webbii (Kara badem), Paliurus aculeatus (Karaçalı), Juniperus sabina (Sabin ardıcı), Colutea arborescens (Yalancı sinameki, Patlangaç), Deutzia sp., Lycium barbarum (Kurt üzümü), Capparis sicula (Kapari)‘ dır.

Çalışmaların ikinci aşamasında yine deneme amaçlı olarak, Quercus alba (Ak meşe), Quercus haas (Syn. Q. robur subsp. Robur, Saplı meşe), Amygdalus orientalis (Payam), Prunus mahaleb (Mahlep), Ailanthus glandulosa (Kokar ağaç) tohumla, Acer negundo (Dişbudak yapraklı akçaağaç), Ulmus campestris (Ova Karaağacı), Ailanthus glandulosa (Kokar ağaç), Pyrus eleagrifolia (Ahlat), Eleagnus sp. (İğde), Crataegus monogyna (Adi Alıç), Fraxinus excelsior (Adi dişbudak), Koelreuteria aquilatum, Morus alba (Dut), Prunus americana (Amerikan Eriği) çıplak kök olarak dikilmiştir. Vadi tabanlarında ise; Juglans regia (Ceviz), Populus nigra (Karakavak), Salix alba(Söğüt), Platanus orientalis (Doğu Çınarı), Pinus nigra (Karaçam), Cedrus atlantica (Atlantik sediri), Cedrus libani (Toros Sediri), Cupressus arizonica (Arizona selvisi) ve Thuja orientalis (Doğu mazısı) dikilmiştir 

ODTÜ ormanının önemli bir parçası olan ve Or-an mevkiinde yer alan Atatürk Ormanı Ağaçlandırma Projesinin tatbiki için, 1957 yılında kapanmış olan Ankara Orman Fidanlığı yeniden kurularak faaliyete geçirilmiş bunun yanı sıra OGM tarafından Kepir ve Yalıncak bölgelerinde 2 adet fidanlık kurulmuştur. Kepir Fidanlığı çalışma bitiminde kapatılmış ancak Yalıncak Fidanlığı 1995 yılına kadar gerek fidan gerekse işçilik anlamında ODTÜ Ormanına katkıda bulunmaya devam etmiştir.

Ağaçlandırma Şenliği adı altında 3 Aralık 1961 tarihinde ilk kez gerçekleştirilen ve sonrasında bir seferberliğe dönüşen çalışmalar, ODTÜ gücü ve etkisini  İç Anadolu bozkırının 4.500 hektar büyüklüğündeki bu kıraç arazisinde ‘dünyanın kent bölgesinde insan tarafından yapılmış en geniş kapsamlı orman ekosistemini’ yaratarak ortaya koymaktadır. 

1995 yılında T.C. Kültür Bakanlığı tarafından Doğal ve Arkeolojik SİT Alanı olarak tanımlanan ve bugün resmi kayıtlara göre 2.875 hektar genişliğindeki orman alanımızda; Orta Anadolu’da yok olmaya yüz tutmuş flora ve fauna türlerinin bulunduğu önemli bir doğal çevre yaratılarak, orman ve göl kıyısı alanların yarattığı bu doğal yerleşme alanlarında, kurt, tilki, keklik, tavşan, yılan, kaplumbağa vb. bir dizi vahşi hayvanın yanı sıra 140 dan fazla kuş türü ile göl ve göletlerde balık çeşitlerinin de dahil olduğu çok sayıdaki memeli ve sürüngene kusursuz koşullar sunulmaktadır. Orman alanının yanı sıra, bina ve yaya yolları yakın çevreleri ile ortak yeşil alanlarda; karasal iklim koşullarına dayanıklı türlerin kullanıldığı doğal bir peyzaj dokusu oluşturulmuştur. ODTÜ Ağaçlandırma Projesi 1995 yılında “Ekolojik değerleri hızla bozulan dünyamızda yaratmış olduğu artı değerler” nedeniyle Uluslararası Aga Khan Mimarlık Ödülleri’nin “yenilikçi kavramlar“ kategorisinde, 2003 yılında ise TEMA Vakfı tarafından “ çorak bir arazinin yeşil bir bölge haline gelmesi ve çölleşmeyle mücadele hareketine verdiğimiz destek” nedeniyle ödüllendirilmiştir. 

İç Anadolu Bozkırında neredeyse yoktan var edilen “ODTÜ ORMANI” nın ağaç dikerek geliştirilmesinin yanı sıra sürekliliğinin sağlanması için periyodik bakımlarının yapılmasının önemi nedeniyle 1994 yılından itibaren bakım çalışmalarına ağırlık verilmiştir.

Üniversitemizin talebi doğrultusunda Ankara Orman Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 2026 yılına kadar orman sahasında yapılacak çalışmaları tanımlayan ODTÜ Ormanı Fonksiyonel Orman Amenajman Planı’nın uygulanma çalışmaları devam etmektedir. 6831 sayılı TC Orman Kanununa göre işletilmekte olan ODTÜ Ormanında; kuru, devrik, kırık, hastalıklı fertlerin aradan çıkartılmasını kapsayan sağlık kesimleri, birbirini rahatsız eden ve silvikültürel yönden çıkartılması gereken fertlerin kesilerek alandan uzaklaştırılmasını içeren Aralama (ferahlandırma) bakımları, başarı sağlanamamış meşcerelerde arazi plastiği ve toprak yapısına uygun yeni ağaç türleri ile ağaçlandırılması ve ibreli ağaçlarda kuru alt dalların budanması ve nakli çalışmaları ODTÜ Ormanı Fonksiyonel Orman Amenajman Planı çerçevesinde yapılmaktadır. Son on yılda yapılan bakım çalışmalarımız ile ormanımız için birincil derecede önem taşıyan orman yangın emniyet yollarımız standart ölçülerine getirilmiş, ihtiyaç duyulan bölgelerde yeni yollar açılmıştır.

Yangınla etkin mücadele kapsamında ülkemizde yeni kullanılmaya başlanılan “dumana hassas yüksek çözünürlüklü kameralar ile orman yangınları erken uyarı sistemi” 2011 yılında ODTÜ Ormanında da tesis edilmiştir.

ODTÜ Ormanı “bakım çalışmaları” çerçevesinde yapılan işler şunlardır;

Sık meşcerelerde "Aralama" (ferahlandırma) çalışmaları,

• İbreli ağaçların kuru alt dallarının budanması sonucunda elde edilen bitkisel artıkların Merkez Fidanlık stok alanına taşınarak Ağaç Yongalama Makinesinde (Brush Chipper) talaş haline getirilmesi (Elde edilen talaş, ya yeniden orman sahasına serilmekte ya da peyzaj alanlarında toprak yüzeyinde malç olarak kullanılmakta böylece organik madde olarak geri dönüşümü sağlanmaktadır),

• Kuru, devrik ve hastalıklı fertlerin kesilerek ormandan çıkarılması 

• Orman altı dokunun (ölü örtü) traktör arkasına takılı kültivatör ile sürülmesi çalışması,    
• Teras onarımı ve fidan dikimi (tamamlama dikimleri) çalışmaları,
• Erozyonla mücadele çalışmaları,
• Toprak İşleme (mini ekskavatör veya işçi gücüyle gradoni şeklinde teras açılması),
• Gönüllü grupların çalışmaları sonucu çıkan budanmış kuru dalların merkez fidanlık stok alanına taşıması,
• Son 3 yılda dikilmiş tüm fidanlarda kültür bakımı yaptırılması (çapalama, ot alma, teras onarımı ve sulama),
• Orman yangınları ile etkin mücadele için önem arz eden yangın önleyici tedbir çalışmaları,
• Orman Yangın Emniyet Yol ve Şeritlerinin her yıl yangın sezonu öncesinde periyodik bakım çalışmaları,
• Gerektiği takdirde AOBM' den izinleri alınarak yeni yangın emniyet yollarının açılması
• Gerektiği durumlarda orman zararlıları ile mücadele edilmesi (sıcak sisleme - thermal fog - yöntemi kullanılarak selektif biyolojik tabanlı ilaçlarla, Feromon tuzaklarıyla ve gerektiğinde mekanik mücadele veya biyolojik mücadele ile)

     1, 2 ve 3. derecede Doğal SİT ve Arkeolojik SİT alanlarını içeren ODTÜ Ormanındaki tüm çalışmalarımız, 6831 sayılı TC Orman Kanunu çerçevesinde yürütülmekte olup, çalışmaların her etabında Ankara Orman Bölge Müdürlüğü (AOBM) bilgilendirilmekte, gerekli konularda izin alınarak çalışmalar başlatılmaktadır. Orman zararlıları ile mücadele çalışmalarımızda İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü’nden teknik destek alınmakta, SİT alanları ve Özel Çevre Koruma Alanlarında yapacağımız çalışmalarda ise ilgili yönetmelikler gereği Kültür ve Tabiatı Koruma Kurulu ve Özel Çevre Koruma Kurulundan izin alarak çalışmalar yapılmaktadır.